Điều gì đang xảy ra trên thị trường chứng khoán?
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.Kỳ lạ giếng cổ miền Tây hơn trăm tuổi nước ngọt quanh năm dù hạn mặn khốc liệt
Chia sẻ với Ngọc Lan, Thanh Hằng cho biết gia đình có 5 anh chị em, trong đó 2 người phát triển bình thường. Hai chị em Thanh Hằng và Thanh Hà bén duyên ca hát từ lúc học lớp 6. Khi ấy, gia đình rất nghèo, nhưng họ hăng hái tham gia các chương trình văn nghệ, được mọi người khen ngợi. Năm 1998, có một đoàn văn công về quê biểu diễn, Thanh Hằng liền mạnh dạn xin hát và nhận được sự đồng ý. Giọng ca cao 1,25m kể lại: “Chú trưởng đoàn hỏi tôi có muốn đi theo đoàn không, tôi thích quá. Vì một cô bé nhà quê chưa bao giờ được đứng trên sân khấu, nhận được lời mời như vậy, hôm sau tôi gom quần áo đi luôn”, ca sĩ Thanh Hằng hào hứng kể. Từ đó, chị và em gái rong ruổi theo đoàn nghệ thuật đến khắp các vùng sâu, vùng xa phục vụ bà con.Năm 2008 hai chị em Thanh Hằng và Thanh Hà đi vào trong Nam thăm bà con. Không có tiền về quê nên hai chị em được mạnh thường quân giúp đỡ, giới thiệu đi hát ở các chương trình, nhà hàng tiệc cưới ở TP.HCM. Dần dần, Thanh Hằng và Thanh Hà được các nghệ sĩ lớn biết tới và mời những chương trình hoành tráng hơn. Ngoài sự nghiệp, Thanh Hằng còn có tổ ấm viên mãn. Nữ ca sĩ tí hon kể lại trước đây, cô từng tìm hiểu vài người. Họ có ý định muốn cưới nhưng giọng ca sinh năm 1978 lại không muốn kết hôn, nên chỉ quen một thời gian là chia tay. Chia sẻ với MC Ngọc Lan, Thanh Hằng thổ lộ rằng cô là người đặc biệt, vóc dáng nhỏ bé, sức khỏe yếu. Nếu lập gia đình thì nữ ca sĩ phải làm mẹ, làm vợ... Cô sợ làm không nổi những việc đó và sợ vướng bận gia đình thì không được đi hát nữa.Hà Văn Đông là bạn chung với hai chị em Thanh Hằng 10 năm nay. Anh là người khiếm thị, nhỏ hơn Thanh Hằng 14 tuổi. Anh hay giúp đỡ chị em nữ ca sĩ trong việc kinh doanh hay nghệ thuật. Dần dần qua tiếp xúc, anh Đông có tình cảm với Thanh Hằng lúc nào không hay. Nhưng mãi đến mấy tháng sau anh mới dám ngỏ lời bằng cách nhắn tin, rồi cô nhận lời đồng ý sau 3 tuần. Thanh Hằng thổ lộ với Ngọc Lan: “Nếu như Đông là người bình thường thì tôi sẽ không kết hôn. Ở bên cạnh Đông, tôi cảm giác rất thoải mái và hòa hợp trong chuyện tình yêu, tình bạn. Tôi muốn là đôi mắt để dẫn Đông đi khắp thế giới”. Lắng nghe câu chuyện, Ngọc Lan cảm kích trước tình yêu của hai người. Nữ MC rút ra thông điệp: “Hạnh phúc không do số phận trao tặng mà do chính sự lựa chọn của chúng ta”.
Thi lớp 10 tại TP.HCM: Thủ khoa đạt 29,25 điểm
Tổng thống bị luận tội của Hàn Quốc Yoon Suk Yeol đang ở sau những lớp hàng rào thép gai, bất chấp những nỗ lực bắt giữ ông.Nhưng mối đe dọa vẫn chưa chấm dứt, khi một điều tra viên hàng đầu tuyên bố sẽ làm mọi cách để phá vỡ phong tỏa hàng rào an ninh bảo vệ Tổng thống Yoon.Ông Yoon đã ở trong dinh tổng thống ở Hannam-dong kể từ sau khi khi bị quốc hội bỏ phiếu luận tội và đình chỉ vào tháng 12.2024 vì lệnh thiết quân luật mà ông đưa ra.Trong khi đó, những người biểu tình từ cả hai phía ủng hộ và phản đối ông đã bất chấp thời tiết giá lạnh để tổ chức các cuộc biểu tình trên đường phố.Nơi ở của ông Yoon đã được củng cố an ninh bằng hàng rào thép gai và một đội quân nhỏ.Ông Ryu Sam-young là thành viên của đảng Dân chủ đối lập và là cựu sĩ quan cảnh sát cấp cao.“Vì các cửa đã bị chặn, rào chắn cùng dây thép gai đã được dựng lên nên lúc này cần huy động lực lượng đặc nhiệm của cảnh sát và người có kỹ năng đặc biệt để vượt chướng ngại vật. Để kiểm soát an toàn mọi tình huống có thể xảy ra, nếu có khoảng 300 đến 400 người bên trong (dinh tổng thống), chúng ta sẽ cần số lượng nhân sự gấp khoảng 10 lần và nhiều thiết bị khác nhau để dỡ bỏ các rào chắn. Và điều quan trọng nhất là phải chuẩn bị cho các vấn đề an toàn — xe cấp cứu dọc theo nên có sẵn nhân viên sơ cứu", ông Ryu nói.Ông Lee Yung-hyeock là giáo sư khoa học cảnh sát tại Đại học Konkuk, chuyên về thực thi pháp luật.Ông cho biết cảnh sát có lợi thế rõ ràng về nguồn lực như máy bay trực thăng để điều động các đơn vị chiến thuật.Tuyên nhiên ông nói thêm rằng không nên xem vũ lực là lựa chọn duy nhất để cân nhắc.Hôm 7.1, người đứng đầu Văn phòng Điều tra Tham nhũng đã xin lỗi vì đã không bắt được tổng thống vào tuần trước.Cơ quan an ninh tổng thống và lực lượng bảo vệ từ quân đội đã ngăn cản các nhà điều tra bắt giữ ông Yoon trong cuộc đối đầu kéo dài 6 giờ.Điều tra viên nói với ủy ban quốc hội rằng văn bản thứ hai phê chuẩn thi hành lệnh bắt sẽ là lần cuối cùng.Một trong những luật sư của ông Yoon cho biết tổng thống không thể chấp nhận việc thi hành lệnh bắt giữ.Họ cho rằng lệnh bắt giữ được ban hành bởi một tòa án không có thẩm quyền, và nhóm được thành lập để điều tra nhà lãnh đạo đương nhiệm không có chức trách như vậy.
Cùng với xe tay ga adventure, phân khúc xe máy số mang phong cách địa hình đang trở thành trào lưu mới được khách hàng tại thị trường Đông Nam Á ưa chuộng. Chính vì vậy, ngoài một số thương hiệu xe máy Nhật Bản như Honda, Yamaha… một số hãng xe máy Trung Quốc cũng đang nhắm đến phân khúc này. Sau Aveta, mới đây đến lượt hãng xe máy Trung Quốc - Kamax hé lộ mẫu xe máy số địa hình mới mang tên Kamax Cub-X, dự kiến sẽ tung ra thị trường Malaysia vào quý 3 năm nay.Tương tự mẫu Kamax Super Pro, từng tung ra thị trường và gây không ít tranh cãi khi có kiểu dáng y hệt dòng Honda Super Cub, dòng xe địa hình Kamax Cub-X mới cũng được hãng xe Trung Quốc sao chép nhiều chi tiết thiết kế từ dòng xe máy nổi tiếng của Honda.Cụ thể, Kamax Cub-X có thiết kế phần đầu xe với cụm đèn pha tròn, cụm tay lái, yếm trước, phần thân xe và cách bố trí yên xe… khá giống Super Cub. Tuy nhiên, để phù hợp với phong cách của một dòng xe địa hình, Kamax Cub-X được trang bị chắn bùn phía trước thiết kế lớn, đặt cao hơn, trong khi phần đuôi xe vuốt gọn, tích hợp phần khung biển số, chấu đèn xi-nhan bằng kim loại.Theo thông tin nhà sản xuất công bố, hệ thống treo trên Kamax Cub-X vẫn giống mẫu Super Pro, với phuộc ống lồng ở phía trước và bộ giảm xóc đôi ở phía sau, có thể điều chỉnh. Cub-X có chiều cao yên xe 780 mm, trong khi Super Pro là 760 mm. Trọng lượng của Cub-X vào khoảng 112 kg, bình nhiên liệu có dung tích 3,8 lít. Kamax cũng trang bị cho Cub-X bộ lốp địa hình kết hợp mâm nan hoa 17 inch và ống xả lắp khá cao.Kamax Cub-X sử dụng động cơ đến xi-lanh đơn làm mát bằng không khí, dung tích 125cc tích hợp hệ thống phun xăng điện tử được cung cấp bởi Bosch. Động cơ này cho công suất 8,4 mã lực tại vòng tua máy 7.500 vòng/phút, mô-men xoắn cực đại 9,3 Nm tại 5.000 vòng/phút. Sức mạnh động cơ được truyền đến bánh sau thông qua hộp số 4 cấp và truyền động xích.Theo Kamax, Cub-X sẽ được cung cấp với nhiều phiên bản khác nhau, trong đó có bản trang bị hệ thống chống bó cứng phanh ABS hai kênh hoặc với hệ thống phanh kết hợp (CBS). Ngoài ra còn có tùy chọn ghế đơn với giá để hành lý hoặc phiên bản hai chỗ ngồi cùng với hệ thống giám sát áp suất lốp.Theo kế hoạch, Kamax Cub-X sẽ được bán ra thị trường Malaysia từ quý 3/2025 với giá từ 9.000 ringgit, tương đương khoảng 47 triệu đồng. Mẫu xe này sẽ cạnh tranh cùng Yamaha PG-1 và Aveta Ranger.
Hướng ngoại và thích đi đây đó, học ngành công nghệ có bị 'tước' đam mê?
Ghi nhận của phóng viên chiều tối nay 27.1 (28 tết), hầu hết các tuyến đường trung tâm TP.HCM ngày thường đông đúc xe, đặc biệt vào giờ cao điểm thường xảy ra tình trạng kẹt xe, ùn ứ hôm nay thông thoáng. Trong khi đó, một số tuyến đường khác ngày thường không phải là "điểm nóng" kẹt xe nay lại đông đúc, có thời điểm ùn ứ trong thời gian ngắn. Lực lượng chức năng túc trực điều phối dòng xe di chuyển.Theo quan sát, lúc 18 giờ hôm nay 28 tết một số tuyến đường ở khu vực Q.8 như Bình Đông, Cao Xuân Dục, Tùng Thiện Vương… chật kín xe. Đa phần, dòng xe hướng từ khu vực Q.8 và lân cận đến khu vực chợ hoa xuân "Trên bến dưới thuyền" khiến cho chợ hoa và các tuyến đường xung quanh đông đúc.Đi xe qua cầu Chà Và nối giữa Q.8 và Q.5 chiều nay, nhìn xuống đường Bến Bình Đông, chị Thanh Vy (ngụ Q.10) vô cùng bất ngờ khi nhìn từ trên cao, đường này đông đúc."Tôi cũng không tưởng tượng được là sẽ đông như vậy. Hôm nay tôi cùng chồng đi chợ hoa ở Bến Bình Đông mua sắm, thấy đông người quá. Bình thường kẹt xe thấy khó chịu, nhưng hôm nay thì thoải mái hơn. Mình trong tâm thế mua hoa, đi dạo nên thoải mái", chị bày tỏ.Trong khi đó, đi làm từ Q.5 về nhà ở một chung cư tại Q.8, anh Duy (32 tuổi) đến khu vực đường Cao Xuân Dục (Q.8) thì chịu cảnh ùn ứ, nhích từng chút vì xe đông. Anh kể tan tầm, xe buýt, xe máy, xe ba gác chở hoa, xe ô tô… chen nhau, trong khi đường nhỏ và có nhiều xe di chuyển hướng từ đường Bến Cần Giuộc cắt ngang với đường Cao Xuân Dục."May mắn vượt qua một đoạn ngắn thì đỡ hơn, phía trước là đường Tùng Thiện Vương có các anh CSGT điều phối dòng xe. Những ngày này, lạ là đường trung tâm vắng vẻ, nhưng đường ở khu nhà tôi ở lại đông đúc vì gần chợ hoa. Xe đông nhưng không quá khó chịu vì đây là không khí tết mà", anh chia sẻ.Không chỉ ở Q.8, trưa và chiều tối nay, đường Hùng Vương, Hồ Thị Kỷ, Trần Bình Trọng (Q.10)... cũng đông đúc người và xe do người dân tìm đến mua hoa, không khí buôn bán nhộn nhịp.